ΚΟΥΡΜΠΑΝΙ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ-ΜΑΊΣΤΡΟΣ

Κουρμπάνι

Το κουρμπάνι του Αγ. Αθανασίου στη Μαΐστρο αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα λαϊκής λατρευτικής εκδήλωσης με βαθιές ρίζες και παλαιότατες θρησκευτικές παραστάσεις. Όμως στη μακροβιότητα του εθίμου συνέτεινε και το ότι έχει και έναν ψυχαγωγικό-συμποσιακό χαρακτήρα.

Οι κάτοικοι της Μαΐστρου, από την Αίνο της Αν . Θράκης σύμφωνα με τις μαρτυρίες των πιο ηλικιωμένων κατοίκων, τιμούσαν τον Άγιο Αθανάσιο, με κουρμπάνι, σε παρεκκλήσι του Αγίου έξω από το χωριό τους. Όμως, τα πρώτα χρόνια, της προσφυγιάς, από το 1923 μέχρι το 1926, δεν τηρήθηκε το εθιμοτυπικό μέρος του, γιατί, έμεναν σε πρόχειρα καταλύματα και είχαν να αντιμετωπίσουν τις αντίξοες συνθήκες της προσφυγιάς τους. Το χειμώνα του 1926, σύμφωνα με τις μαρτυρίες κατοίκων τα ζώα του χωριού αρρώστησαν, γεγονός που έφερε μεγάλο πλήγμα στην οικονομία της μικρής γεωργοκτηνοτροφικής κοινωνίας. Τότε, σε έναν κάτοικο,ΑΜ , εν ζωή μέχρι πριν λίγα χρόνια, «φανερώθηκε» στον ύπνο του ο Άγιος Αθανάσιος, «ζητώντας» την αναβίωση του εθίμου. Πράγματι, οι κάτοικοι ανταποκρίθηκαν στην «επιθυμία» του και έκτοτε, το τηρούν με ευλάβεια. Μόνο τα χρόνια της Κατοχής από τους Βουλγάρους, δεν γιόρτασαν το κουρμπάνι τους.

Κάθε χρόνο, μία επιτροπή μόνο από άντρες, στην οποία συμμετέχουν και παιδιά, μαζεύει χρήματα από τις οικογένειες του χωριού και με τα χρήματα των προσφορών αγοράζεται το ζώο και όλα τα συνοδευτικά υλικά για το γεύμα και το γλέντι που ακολουθεί (κρασιά, σιτάρι, άρτος, κτλ).

Ενδιαφέρον ωστόσο παλιότερα είχε το τελετουργικό μέρος της θυσίας. Σήμερα έχει περιοριστεί στο ψυχαγωγικό-συμποσιακό χαρακτήρα.

Μέχρι και πριν από 20 περίπου χρόνια, το ζώο θα σφάζονταν στο σπίτι αυτού που θα έδινε τα περισσότερα χρήματα, ως προσφορά, ή σε αυτόν, που κατά γενική ομολογία χρειαζόταν πιο πολύ την εύνοια του Αγίου, πχ υπήρχε μία σοβαρή ασθένεια. Η σφαγή του ζώου σε ένα σπίτι είχε καθαρτικό χαρακτήρα και γι αυτό και ήταν μία πράξη ιερή.

Από το αίμα του ζώου, έπαιρναν οι παρευρισκόμενοι και σχημάτιζαν το σημείο του σταυρού στα μέτωπα τα δικά τους και των παιδιών, σε ασθενείς, καθώς και στην είσοδο του σπιτιού, ή στα ζώα τους, προς απομάκρυνση του κακού από αυτά. Μάλιστα, υπήρξαν φορές, που το ζώο είχε σφαγιαστεί σε κάποιο σημείο του εσωτερικού του στάβλου, ή της αυλής, και θεωρούνταν το σημείο αγιασμένο. Ως εκ τούτου, παραχώνονταν το αίμα, για να μην πατηθεί και μιανθεί με κάποιον άλλον τρόπο. Ομοίως και τα κόκαλα παραχώνονταν, αφού και αυτά, θεωρούνταν ιερά.

Τα παλιότερα χρόνια, το θυσιαζόμενο ζώο έπρεπε να είναι ταύρος. Σήμερα αυτό δεν τηρείται. Το ζώο, την παραμονή της εορτής σφάζεται, σε κοινόχρηστο χώρο, και αφού ελεγχθεί από κτηνίατρο, τεμαχίζεται σε μερίδες και βράζεται μαζί με πλιγούρι, σε ειδικά κασσιτερωμένα σκεύη.

Από την στιγμή που θα σφαγιαστεί το ζώο, μέχρι που θα λήξει το έθιμο, με τον καθαρισμό των σκευών και του χώρου, οι συμμετέχοντες στη διοργάνωση, που είναι αποκλειστικά άντρες (και παιδιά, για το μοίρασμα του φαγητού) επικρατεί μία γιορτινή ατμόσφαιρα. Χοροί, τραγούδια και πιοτό κυριαρχούν.

Ανήμερα της εορτής και μετά τη θεία λειτουργία, οι συμμετέχοντες στη γιορτή, συγκεντρώνονται, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, έξω από τον Πολιτιστικό Σύλλογο. Εκεί ο ιερέας ευλογεί το θυσίασμα με ειδική ευχή και ακολουθεί συνεστίαση των ομοχωρίων και των καλεσμένων, ώστε όλοι να γίνουν, σύμφωνα με τις δημώδεις δοξασίες, κοινωνοί της ευλογίας του τιμωμένου αγίου. Παράλληλα, το κομματιασμένο κρέας του βρασμένου ζώου με το πλιγούρι, μοιράζεται κυρίως από παιδιά, στις οικογένειες του χωριού που προσέφεραν για την αγορά του ζώου, ώστε να φτάσει η ευλογία σε κάθε σπίτι.

Το “Κουρμπάνι” του Αγίου Αθανασίου Μαΐστρου αποτελεί ένα γνήσιο βλαστάρι του κεντρικού διονυσιακού λατρευτικού κορμού που τις ρίζες του τις έχει στα βάθη της ελληνικής ιστορίας. Ωστόσο, σήμερα θερμαίνεται και ποτίζεται από μια δυνατή και γνήσια χριστιανική πίστη, ότι οι Άγιοι βρίσκονται βοηθοί και συμπαραστάτες κάθε στιγμή στη ζωή των ανθρώπων.

απο την εφημεριδα πολιτης της Θρακης