Ο αργαλειός ως οικιακό εργαλείο είναι αρχαιότατο και αναφέρεται από τον Ομηρο ως ιστός. Η Πηνελόπη ύφαινε τη μέρα και ξεΰφαινε τη νύχτα, για να ξεγελά με τον τρόπο αυτό τους «μνηστήρες» να την περιμένουν, ώσπου να τελειώσει το «διασίδι» της. Η Θεά Αθηνά στην αρχαιότητα προστάτευε την υφαντική γι' αυτό την ονόμαζαν «Εργάνη Αθηνά».
Πολλά από τα δημοτικά μας τραγούδια είναι αφιερωμένα στον αργαλειό και την ύφανση. Υπάρχουν πολλά τραγούδια του αργαλειού που τα τραγουδούσαν οι γυναίκες την ώρα που ύφαιναν. Στις παραδόσεις του ελληνικού λαού αναφέρονται ευχές και κατάρες σχετικά με τον αργαλειό.
Στα παλιά χρόνια οι γυναίκες ασχολούνταν με το ράψιμο, το κέντημα και την ύφανση. Και μάθαιναν τον αργαλειό, δηλαδή την ύφανση, από τις λεγόμενες «μαΐστρες». Οι κόρες ετοίμαζαν με τα ίδια τους τα χέρια σχεδόν όλα τα προικιά τους. Οι αρχοντοπούλες ύφαιναν κυρίως μεταξωτά και για να πατούν χωρίς να πονούν στο ποδαρικό του αργαλειού, συνήθιζαν να φορούν τα λεγόμενα «τερλέζια», που ήταν είδος παντόφλας με ελεύθερη τη φτέρνα. Οι γεροντότερες γυναίκες βοηθούσαν τα κορίτσια σε όλες τις προπαρασκευαστικές εργασίες και τραγουδούσαν συνήθως για τις νεαρές υφάντρες το τιμητικό τραγούδι:
«Δικός μου είναι ο αργαλειός, δικό μου και το χτένι,
δική μου και η πέρδικα που κάθεται και φαίνει»
Τα χοντρά υφάσματα ύφαιναν συνήθως οι ψυχοκόρες και οι κοπέλες που ξεσκόνιζαν το βαμβάκι και όχι οι θυγατέρες της οικογένειας. Και όσες πάλι νεαρές δεν ήξεραν ή από αμέλεια ή για άλλους λόγους να υφαίνουν, τις κορόιδευαν με το δίστιχο:
«Σαν δεν ήξερες να φάνεις
τα μασούρια τι τα βάνεις;»
Οι γυναίκες των οικογενειών που δεν ήταν εύπορες κουράζονταν περισσότερο για την ύφανση υφασμάτων γιατί τα πουλούσαν. Πολλές γυναίκες που δεν ήθελαν να υφάνουν μόνες τους, παράγγελναν να τους υφάνουν ότι ήθελαν σε ξακουσμένες «υφάντρες». Κι αυτές επειδή ήταν αναγκασμένες να κάθονται στον αργαλειό σε ορισμένη στάση χωρίς άλλες κινήσεις, τραγουδούσαν στενάζοντας:
«Το κέντημα είναι γλέντημα κ’ η ρόκα είναι σεργιάνι.
Μα ο αργαλειός είναι σκλαβιά, σκλαβιά πολή μεγάλη»
Υπήρχαν όμως στίχοι που εξυμνούσαν τον αργαλειό:
«Τιμή μεγάλη και τρανή-πουν’ ο αργαλειός στο σπίτι
το κάθε δόντι του αργαλειού αξίζει μαργαρίτη»
«Μαλαματένιο τα’ αργαλειό
και φίλντισι το χτένι
και μια κοπέλα λυγερή
που τραγουδάει και φαίνει»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου