Τρίτη 16 Ιουνίου 2009

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΑ

Στη λαική μας παράδοση ο άγιος Τρύφωνας τιμάται κυρίως ως προστάτης της γεωργίας ,ειδικότερα της αμπελουργίας και γενικότερα της βλάστησης.

Ο Μεγαλομάρτυρας Άγιος Τρύφωνας καταγόταν από τη Λάμψακο της Μυσίας και μαρτύρησε στη Νίκαια της Βιθυνίας το 251 μ.Χ. (με αποκεφάλιση). Τα λείψανα του αγίου μεταφέρθηκαν πρώτα στην Κωνσταντινούπολη και αργότερα στη Ρώμη, στο ναό του Αγίου Πνεύματος.

Η μνήμη του γιορτάζεται την 1η Φεβρουαρίου, ενώ οι Δυτικοί τη γιορτάζουν στις 10 Νοεμβρίου. Η λατρεία του αγίου άκμαζε στην Κωνσταντινούπολη τον 6ο μ.Χ αιώνα.

Υπάρχουν πολλές δημώδεις παραδόσεις που παρουσιάζουν τον άγιο Τρύφωνα τιμωρό ασεβών γεωργών, αλλά και τον ίδιο τον άγιο να τιμωρείται, λόγω ασέβειας προς την Παναγία, με αποκοπή της μύτης του.

Οι κάτοικοι των χωριών της Θράκης πιστεύουν στη δεύτρη παράδοση και με ευκολία διηγούνται το περιστατικό με την αδερφή του αγίου, σύμφωνα με το οποίο έγιναν χριστιανοί τα δύο αδέρφια.

«Κάποτε η αδερφή του αγίου Τρύφωνα συνάντησε στο δρόμο την Παναγία, που κρατούσε στην αγκαλιά της τον Χριστό, σαράντα ημερών μωρό. Αφού την χαιρέτησε, η Παναγία τόνισε το ατύχημα που θα συνέβαινε στον αδερφό της ,ότι, δηλαδή, θα ’κοβε τη μύτη του την ώρα που θα ’κλάδευε το αμπέλι. Γι’αυτό της σύστησε να πάει γρήγορα στο χωράφι , αφού πρώτα κάψει δέρμα από το παπούτσι της, και τη στάχτη να τη χρησιμοποιήσει ως γιατροσόφι στην πληγή. Ετσι κι εγινε . Η αδερφή του τρέχει γρήγορα στο αμπέλι τους και βρίσκει τον Τρύφωνα να κλαδεύει το αμπέλι, σώος. Του αναφέρει το περιστατικό της συνάντησής της με την Παναγία, αλλά αυτός της απαντά πως ξέρει πολύ καλά τη δουλειά του και μάλιστα το κλάδεμα. Και τότε ξαφνικά κόβει τη μύτη του. Αμέσως η αδερφή του τοποθετεί το γιατροσόφι, που είχε ήδη ετοιμάσει, κι έτσι η μύτη του θεραπεύτηκε»

Σε καμιά άλλη περιοχή της Θράκης δεν ήταν τόσο ανεπτυγμένη η καλλιέργεια του αμπελιού όσο στην περιοχή της Στενημάχου. Το φύτεμα των κλημάτων γινόταν πάντα με καινούργιο φεγγάρι και με ευχές, όπως: «με το καλό”.” Καλό πιάσιμο”.” Ο Αη-Τρύφωνας να βοηθάεi».

Το κλάδεμα ποτέ δεν άρχιζε πριν από τη γιορτή του Αγίου. Μάλιστα το πρώτο κλάδεμα γινότανε ομαδικά ,μετά τη θεία λειτουργία, με πανηγυρικό τρόπο. Ο δρόμος από την εκκλησία ως το παρεκκλήσι του Αγίου Τρύφωνα στολιζότανε με αψίδες και με πράσινες γιρλάντες, στις οποίες κρεμούσαν κληματόβεργες με τα τσαμπιά ξερών σταφυλιών, που τα διατηρούσαν γι’αυτό το σκοπό. Το απόγευμα φούντωνε το πανηγύρι με χορούς, φαγοπότι και αγώνες διαφόρων μορφών, όπως : πάλης, ιππασίας και κρασοποιίας.

Εκατόν εβδομήντα πέντε χιλιόμετρα βόρεια από την Αλεξανδρούπολη,με μια διαφορά δέκα χιλιομέτρων, αν ακολουθήσουμε τον οδικό άξονα Διδυμοτείχου -Ζώνης-Κυπρίνου και μόλις λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορα με τη Βουλγαρία, βρίσκονται τα Δίκαια.

Οι κάτοικοί του-πρόσφυγες όλοι-παλιά ήταν εγκατεστημένοι στην γεωργική αυτή περιοχή χωρισμένοι σε τρεις μεγάλους μαχαλάδες:

στους Καβακλιώτες (πρόσφυγες από το Καβακλί της Ανατολικής Ρωμυλίας),

στους Αρβανίτες και στους Δημητράκηδες.

Τα Δίκαια είναι γνωστά και με την ονομασία Κατίκιοι,δηλαδή χωριό του Κατή ή Καδή (του δικαστή).Πιθανόν στα χρόνια της τουρκοκρατίας να διετέλεσε και έδρα του Κατή (εξού και η ονομασία).

Το πρωί της γιορτής οι αμπελουργοί πήγαιναν στην εκκλησία και στο τέλος της θείας λειτουργίας έπαιρναν τον αγιασμό που είχε τελέσει ο ιερέας τη μέρα εκείνη. Μάλιστα στο Δεμερδέσι (τόπος καταγωγής των προσφύγων του χωριού Καβύλη) ο Μπέης έστελνε το φύλακα του τσιφλικιού του να πάρει κι αυτός αγιασμό, ένδειξη πως ο μουσουλμάνος τσιφλικάς σεβόταν και τιμούσε τον άγιο Τρύφωνα.

Όταν σχολούσε η εκκλησιά, πήγαιναν όλοι στα σπίτια τους, αλλάζαν φορεσιές και αφού έπαιρναν τα απαραίτητα αμπελουργικά εργαλεία, ξεκινούσαν για τα χωράφια τους. Παρέες-παρέες έφταναν στ’αμπέλια και ο καθένας τραβούσε μόνος του για το δικό του. Εριχνε σε τρία διαφορετικά σημεία λίγο αγιασμό, για να φέρει ευεργετικά αποτελέσματα στα κλήματα και στη σοδειά. Δεν έλειπαν βέβαια τα πειράγματα και τα ευτράπελα μεταξύ των αμπελουργών.

Κατόπιν συγκεντρώνονταν όλοι σ ‘ ένα αμπέλι και άναβαν φωτιές. Εδώ θα έψηναν μπριζόλες και λουκάνικα .Θα έτρωγαν αλλά και θα έπιναν. Με τις τσότρες να είναι συνεχώς κολλημένες στα χείλη τους έπιναν και τραγουδούσαν. Στη συνέχεια θα πήγαιναν και στα υπόλοιπα χωράφια, για να ρίξουν αγιασμό και σ’ αυτά.

Σήμερα οι Δικαιώτες συνεχίζουν το έθιμο τούτο μέσα όμως και από την αναπαράσταση του συμβάντος στον άγιο Τρύφωνα (κοπή της μύτης).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ads Inside Post

Comments system

Disqus Shortname

Flickr User ID