Μέτρησαν τη Γη με χάρακα

Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη και Βαρσοβία μέτρησαν την περιφέρεια της Γης σε μια διαδικτυακή αναπαράσταση του πειράματος του Ερατοσθένη, που έγινε πριν από 2.200 χρόνια. Επιστήμονες και φίλοι της αστρονομίας συγκεντρώθηκαν το πρωί του Σαββάτου στο προαύλιο του Αστεροσκοπείου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στον φάρο της Αλεξανδρούπολης και στις όχθες του ποταμού Βιστούλα που διασχίζει τη Βαρσοβία και με στιλό, μοιρογνωμόνια, χάρακες άρχισαν τις μετρήσεις, που κράτησαν τέσσερις ολόκληρες ώρες. Τα δεδομένα, βήμα βήμα, φορτώνονταν μέσω e-mails σε έναν δικτυακό τόπο και είχαν ταυτόχρονη ενημέρωση οι ειδικοί και στα τρία σημεία, ωστόσο η συννεφιά που κάλυψε τον ουρανό της πολωνικής πρωτεύουσας οδήγησε σε διακοπή του πειράματος κι έτσι τα αποτελέσματα από εκεί είναι πενιχρά. Οι μετρήσεις σε Θεσσαλονίκη και Αλεξανδρούπολη έδειξαν ότι η περιφέρεια της Γης είναι 40.030 χιλιόμετρα, περίπου 6% μεγαλύτερη από όσο την είχε μετρήσει ο Ερατοσθένης (39.690 χιλιόμετρα). Ο καθηγητής Φυσικής στο Α.Π.Θ. Γιάννης Σειραδάκης, που είχε την ευθύνη για την επανάληψη του πειράματος, εξήγησε στο «Εθνος» ότι αυτό συνέβη επειδή Θεσσαλονίκη και Αλεξανδρούπολη βρίσκονται σε σχετικά μικρή απόσταση μεταξύ τους κι ότι αν υπήρχαν οι μετρήσεις από τη Βαρσοβία, το νούμερο θα ήταν πολύ πιο κοντά σε αυτό του αρχαίου αστρονόμου. Γι αυτόν τον λόγο, άλλωστε, του χρόνου το πείραμα θα επαναληφθεί με μετρήσεις από τη Θεσσαλονίκη και κάποιο σημείο της Κρήτης. Τα προβλήματα «Οι ακτίνες του ήλιου που έπεφταν συγχρόνως στη Θεσσαλονίκη, στην Αλεξανδρούπολη και στη Βαρσοβία αποτελούσαν σημαντικά δεδομένα. Εμείς μετρήσαμε τη διαφορά των γωνιών πρόσπτωσης μεταξύ των τριών πόλεων για να υπολογίζουμε την περιφέρεια της Γης, αλλά χωρίς τα στοιχεία της Πολωνίας η μέτρηση δεν είναι ολοκληρωμένη και έχει προβλήματα», μας είπε ο κ. Σειραδάκης. Οι σύγχρονοι αστρονόμοι μέτρησαν τη σκιά ενός πήχη (ύψους περίπου 2,5 μέτρων για τη Θεσσαλονίκη) που τοποθέτησαν κοντά στον φάρο της Αλεξανδρούπολης, στο Αστεροσκοπείο του Α.Π.Θ. και στον Βιστούλα - τουλάχιστον για όσο διάστημα είχε ήλιο. Οι μετρήσεις γίνονταν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, ανάλογα με την κίνηση του ήλιου και δίνονταν μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών στα τρία σημεία. Τα μέλη του Συλλόγου Ερασιτεχνών Αστρονόμων Θράκης δήλωσαν κατενθουσιασμένα με το πείραμα, τονίζοντας ότι ήταν ένα παιχνίδι με στόχο τη διάδοση της ερασιτεχνικής αστρονομίας, καθώς η επιστήμη δεν περιλαμβάνει μόνο παρατηρήσεις με τηλεσκόπια. «Ηταν ένα διασκεδαστικό παιχνίδι με απλές μαθηματικές πράξεις και παρατηρήσεις πολύ ενδιαφέρουσες, που ενθουσίασε όσους συμμετείχαν, αλλά και όσους απλώς παρακολουθούσαν», μας είπε ο πρόεδρος του Συλλόγου Ερασιτεχνικής Αστρονομίας Θράκης, Δημήτρης Πρασόπουλος. Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗ Ο Ερατοσθένης (276 π.Χ. - 194 π.Χ.) ήταν μαθηματικός, γεωγράφος, αστρονόμος και διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας. Αναζητώντας την περίμετρο της Γης έβαλε βηματιστές να μετρήσουν την απόσταση Συήνης (σημερινό Ασουάν της Αιγύπτου) - Αλεξάνδρειας, την οποία πολλαπλασίασε με τις 360 μοίρες και βρήκε ότι η περιφέρεια της Γης είναι 39.690 χιλιόμετρα. Η μέτρησή του, που έγινε πριν από 2.200 χρόνια, θεωρήθηκε ακριβής και σήμερα γνωρίζουμε ότι το σφάλμα μέτρησης του Ερατοσθένη είναι μικρότερο του 1%.

Πηγή: Έθνος.