Η Αποκριά είναι μια από της πιο χαρακτηριστικές χρονικές περιόδους του έτους, όσον αφορά την ιδιοτυπία των εθίμων και των γιορτών της.Τα έθιμα των ημερών αυτών έχουν ρίζες στις αρχαίες ελληνικές εορτές των Κρονίων, των Διονυσίων κ.α., ενώ το καρναβάλι είναι γιορτή προς τιμήν του Κάρνιου Απόλλωνος, προστάτη των βοσκημάτων, ή της νύμφης Κάρνας. Η Κάρνα ζούσε στις σπηλιές του Ολύμπου.
Ήταν η ποθητή κάθε κυνηγού. Κρυβόταν όμως από σπηλιά σε σπηλιά και κανείς δεν την είχε δει ποτέ! Την έκανε δική του μόνο ο βασιλόπαις Ιανός/Ίων, που ως διπρόσωπος μπόρεσε και την ξεγέλασε και την είδε που κρυβόταν. Γεμάτος χαρά έφυγε τότε από την Περραιβία και ταξίδεψε σε μια νέα χώρα, όπου έκαναν μαζί νέο σπιτικό και ίδρυσαν πόλη στην περιοχή της –μετέπειτα- Ρώμης! Εκεί αργότερα λατρεύτηκε αυτός ως θεός και το όνομά του φέρει ο πρώτος μήνας του έτους (Ιανουάριος), ενώ το δεύτερο μήνα ακολουθεί το καρναβάλι, της Κάρνας. Οι μεταμφιέσεις στην γιορτή της θυμίζουν την συχνή αλλαγή κρυψώνας της στον Όλυμπο: και τα δύο γίνονταν για τη μη αναγνώρισή… Ο καλός Ιανός συμβασίλευε αρμονικότατα με τον Κρόνο και συνεορτάζονταν τα Κρόνια.
Οι καρναβαλικές εορτές μετεξελίχθηκαν σε γιορτές μασκοφόρων (Ρώμης, Φλωρεντίας, Βενετίας –Σατουρνάλια, Λουπερκάλια, Βάκχεια/Bacchanalia κ.α.), τις ρωμαϊκές καλένδες και τα βυζαντινά κούλουμα. Όλα έχουν να κάνουν με την προαγωγή της βλάστησης της γης. Και εδώ είναι η ειδοποιός διαφορά με τα έθιμα του Δωδεκαημέρου, που γίνονταν για την ενίσχυση του φωτός/καλού επί του σκότους/κακού.
Απαραίτητο ζώο για την ευωχία των Απόκρεω είναι κυρίως ο χοίρος –το θρεφτάρι. Αγοράζεται από το προηγούμενο καλοκαίρι. Έτσι γίνετε η περίφημη γουρ(ου)νοχαρά.
Την Πέμπτη της προηγούμενης εβδομάδας (Κρεατινής ή Ατής), την τσικνοπέμπτη, λιώνουν τα αλείμματα, τα λίπη, τα τσικνίζουν και όλο το χωριό ή η γειτονιά μυρίζει από την τσίκνα.
Και έρχεται η Τρίτη εβδομάδα (Τυρινή ή Τουρινή ή Μεγάλες Αποκριές ή Σήκωσες, στην Κύπρο). Ανταλλάσσονται επισκέψεις μεταμφιεσμένων, διασκεδάζουν, τρώνε, πίνουν και χορεύουν. Τα αποφάγια πάνε στους αδυνάτους. Στην οικία του πρεσβύτερου γίνεται η «συγνώμη». Στο τελευταίο δείπνο κάνουν την ωμομαντεία ή την ωομαντεία. Όποιος φταρνιστεί την ώρα του φαγητού, θα κάνει για την Λαμπρή άσπρη φορεσιά!
Τραγουδιούνται ιδιαίτερα δημοτικά τραγούδια, που πολλές φορές φθάνουν στο άσεμνο, κοινώς λεγόμενο, περιεχόμενο. Παρ’ όλα αυτά τραγουδιούνται χωρίς αιδώ ενώπιον παιδιών, σε οικογενειακές ή δημόσιες συνεστιάσεις.
Η χριστιανική εκκλησία καταπολέμησε όλη την σειρά των εθίμων αυτών, ως «ειδωλολατρικά» κατάλοιπα, όπως χαρακτηρίζει κάθε προχριστιανική σκέψη. Όμως, παρ’ όλες τις διώξεις και απαγορεύσεις, δεν μπόρεσε να καταργήσει τις λαϊκές αυτές εκδηλώσεις. Επικράτησαν ως μια από τις σπουδαιότερες εορτές χαράς, ευθυμίας και διασκέδασης των ανθρώπων, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στον κόσμο όλο!
Για όλα τα παραπάνω, το καρναβάλι δεν είναι η απλή παρέλαση των αρμάτων και μεταμφιεσμένων, και ξέφρενος χορός, αλλά μια ολόκληρη ιστορία, που αναπαριστάνεται με συμβολικά δρώμενα, μαρτυρώντας ιδιαίτερα τοπικά πάθη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου