Ο ΦΑΡΟΣΕίναι περίεργο αυτό που συμβαίνει στην πόλη μας. Όταν φτάσει ένας ξένος και ρωτήσει, τι μπορώ να δω στην πόλη σας, η απάντηση που βρίσκεται πρώτη στα χείλη των περισσοτέρων είναι, ο Φάρος και το λιμάνι. Είναι η βιτρίνα μας ας πούμε και υπερηφανευόμαστε γι’ αυτά. Σήμερα όμως συμπληρώνουμε. Μπορείτε να επισκεφθείτε το Εκκλησιαστικό μουσείο, τον Μητροπολιτικό Ναό και άλλα αξιοθέατα.
Όταν κτίστηκε το λιμάνι και άρχισε να λειτουργεί, η κίνηση των σκαφών που ερχόταν μεγάλωσε. Η γύρω θάλασσα μας όμως παρουσίαζε κινδύνους και έπρεπε να υπάρχει κάτι που να προσανατολίζει τους ναυτικούς. Η εγκατάσταση ενός φάρου ήταν απαραίτητη.
Την εποχή εκείνη, δηλαδή μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο, η Τουρκική Κυβέρνηση είχε αποφασίσει, κατόπιν εντολής της Ευρώπης, να εγκατασταθούν σε ορισμένα σημεία του κράτους φάροι και φανοί για τους ναυτιλλόμενους. Τις εγκαταστάσεις των φάρων τις ανέλαβε μια Γαλλική εταιρία με υπέγγεια δάνεια, δηλαδή παρεχωρήθηκαν σ’αυτήν ποσοστά από τις εισπράξεις που θα είχε το Τουρκικό κράτος από τους φάρους, έως ότου εξοφληθεί η αξία που συμφωνήθηκε.
Στη «Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια» της Α.Ε.Β.Ε. Π.Γ. ΜΑΚΡΗΣ και Σια στον Γ΄ τόμο και στο λήμμα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ κεφάλαιο «Ναυτική Γεωγραφία» βρίσκουμε τα παρακάτω:
« Ο Φάρος ( Πλατ. 40ο 50΄ 34΄΄ Μηκ. 250 52΄ 38΄΄) κτισθείς υπό Γαλλικής «Εταιρίας των Φάρων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» και τεθείς εις λειτουργίαν την 1η Ιουνίου 1880, έχει εστιακόν ύψος 27 μέτρων υπέρ την θάλασσαν και εκπέμπει μία παρατεταμένην λευκήν αναλαμπήν διαρκείας 7 ½ δλ φωτοβολίας «γεωγραφικής» 16 μιλλίων και τοιαύτης «μηχανήματος» 24 μιλλίων ανά 30 δλ και σήμερον έτι ο Φάρος ούτος φέρεται και παρά τοις ξένοις και παρ’ ημίν υπό το όνομα «Φάρος Δεδέαγατς», διότι η αλλαγή της ονομασίας θα επέφερε σύγχυσιν εις την διεθνή ναυτιλίαν εθισμένη με την παλαιάν ονομασίαν αλλά και διότι εκρίθη ότι έπρεπε να απομείνη και τι αναμιμνήσκον ότι η Αλεξανδρούπολις διετέλεσεν υπό τον Τούρκικον ζυγόν».
Πόσο ακριβώς κράτησε το κτίσιμο του δεν έμαθα. Εγκαινιάστηκε και τέθηκε σε λειτουργία στην πρώτη Ιουνίου του 1880.
Το κτίσμα αυτό που ήρθε να συμπληρώσει τις άλλες σπουδαίες εγκαταστάσεις στην πόλη μας, τον σταθμό και το λιμάνι, έγινε το σύμβολο μας.
Τότε που κτίστηκε κυριαρχούσε σε ύψος σε όλη την περιοχή. Μόνο τα καμπαναριά του Αγ. Νικολάου αργότερα τον πέρασαν σε ύψος.
Είναι κτισμένος σαν λεπτός πύργος, με πιο φαρδιά βάση, με αρμολογημένη πέτρα και στην κορυφή βρίσκεται το δωματιάκι του φανού. Γύρω από την καμπίνα του φανού υπάρχει ένα κυκλικό μπαλκόνι καγκελόφρακτο. Η σκέπη του φανού ημισφαιρική και στην κορυφή υπάρχει ένας διπλός σταυρός που δείχνει τα σημεία του ορίζοντα. Προς τη μεριά της θάλασσας, έξι στενόμακρα παραθυράκια φωτίζουν το εσωτερικό του.
Το ύψος του είναι 27 μέτρα από τη θάλασσα. Στο βιβλίο του Υπουργείου Ναυτικών «Πλοηγός των Ελληνικών Ακτών» εκδόσεως 1939, γράφει ότι έχει ύψος 36 μέτρα πράγμα που δεν είναι σωστό.
Για να ανεβεί κανείς στη καμπίνα του πρέπει να αποφασίσει να περάσει τα 98 σκαλοπάτια που τον οδηγούν επάνω. Μια περιστροφική εσωτερική σκάλα, στην αρχή με κτισμένα σκαλοπάτια και μετά σιδερένια, ανεβαίνει αλλά όχι συνέχεια. Έχει έξι πλατύσκαλα, κάθε ένα μπρος από τα έξι παραθυράκια.
Σαν φτάσει κανένας στην κορυφή, λίγο λαχανιασμένος, μπαίνει στην καμπίνα του φανού. Είναι ένα κυκλικό δωμάτιο που στο κέντρο του κυριαρχεί η βάση που κρατά επάνω της όλο το φωτιστικό σύστημα. Τότε που έγινε, το φως το έδινε μια λάμπα που λειτουργούσε με ασετυλίνη μέχρι το 1947, μετά αντικαταστάθηκε με πετρέλαιο. Σήμερα στα 2001 ο ηλεκτρισμός με τα ηλεκτρονικά επιτεύγματα αντικατέστησε τα παλιά.
Γύρω από τον φανό περιστρέφεται ένας κοίλος καθρέπτης, που στέλλει το φως απάνω σε πρίσματα που είναι τοποθετημένα γύρω γύρω.
Η κίνηση του καθρέπτη γινόταν τότε με αντίβαρα και τροχαλίες. Ένα μακρύ συρματόσχοινο, περισσότερο σε μήκος από το ύψος του φάρου, μετέφερε τα αντίβαρα. Το πρωτόγονο αυτό σύστημα έπρεπε κάθε τρεις ώρες να φροντίζεται από τον φαροφύλακα, ο οποίος ανέβαζε το μεγάλο βάρος προς τα επάνω, με τροχαλία, για να συνεχιστεί η κίνηση. Σήμερα αυτά άλλαξαν γιατί και η κίνηση έγινε με ηλεκτρισμό.
Γύρω από το φάρο, γρήγορα δημιουργήθηκε ένα συγκρότημα από σπίτια. Πρώτα κτίστηκαν, κολλητά με τον φάρο, τα σπίτια των οικογενειών των φαροφυλάκων. Ένα ολόκληρο τετράγωνο, που προς την μεριά της θάλασσας είχε το φάρο, γέμισε μ’ αυτά. Μια μεγάλη πόρτα προς την ανατολή οδηγούσε σε μια αυλή και γύρω γύρω σ’ αυτή ήταν οι κατοικίες των οικογενειών. Αριστερά, μπαίνοντας μια σκάλα πλατιά οδηγούσε στην πόρτα, από όπου άρχιζε η εσωτερική στριφογυριστή σκάλα του εσωτερικού του φάρου.
Τότε τα πλοία που ερχόταν μέρα στο Δεδέαγατς, το πρώτο πράγμα που αναγνώριζαν στην ακτή, ήταν μια άσπρη κάθετη γραμμή, που μόλις διαγραφόταν. Ήταν ο φάρος στα κάτασπρα βαμμένος. Οι ναυτικοί λένε την ακτή της πόλης μας « αμπασαδούρα», δηλαδή χαμηλή ακτή που δεν διακρίνεται εύκολα από απόσταση. Έτσι σαν μόνο σημάδι είχαν το φάρο, που προβαλλόταν στα πίσω βουναλάκια. Τώρα οι γραμμές του μπερδεύονται με τις γραμμές των πολυκατοικιών.
Είναι ωραίο να τον βλέπεις το βράδυ, προπαντός όταν έχει ο ουρανός λίγη ομίχλη. Οι φωτεινές του δέσμες διακρίνονται ολοκάθαρα να γυρίζουν σαν να είναι μια τεράστια ομπρέλα Λούνα Πάρκ. Γυρίζουν ακατάπαυστα και σε παρασύρουν σε χίλιες δύο σκέψεις.
Σήμερα ο φάρος στέκει ολομόναχος στην παραλία. Όλα τα κτίσματα γύρω απ’ αυτόν έχουν γκρεμιστεί και στη θέση τους υπάρχει η παραλιακή λεωφόρος και ένα τεράστιο πεζοδρόμιο που το καλοκαίρι γεμίζει κόσμο και φωνές.
Κατά την διάρκεια της δικτατορίας του 1967, όταν γινόταν η διαμόρφωση της παραλιακής περιοχής, θέλησαν να τον γκρεμίσουν. Ο λόγος ήταν ότι ήθελαν οι μελετητές του έργου να ευθυγραμμίσουν την παραλιακή λεωφόρο και ο φάρος τους εμπόδιζε. Η εύκολη γι’ αυτούς λύση ήταν η εξαφάνιση του. Είναι δυνατόν να υπάρχει πιο ανόητη σκέψη από αυτή. Ευτυχώς που τους άλλαξαν γνώμη. Το κακό είναι ότι πολλές φορές έγιναν τέτοιου είδους απερισκεψίες, ή μάλλον εγκλήματα, από ανθρώπους που καμιά σχέση με την πόλη δεν είχαν. Ο μόνος σύνδεσμος με την περιοχή ήταν κάποιος θώκος που τους παραχωρήθηκε.
Είναι το «Σήμα Κατατεθέν» για την πόλη μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου