ΜΙΑ ΦΥΛΗ ΧΩΡΙΣ ΠΥΞΙΔΑ ΣΤΑ ΟΡΟΠΕΔΙΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

Πομάκοι του Ν. Έβρου

Πριν αναλύσουμε όμως το εορτολόγιο και τις τελετές του Θα ήταν σκόπιμο να αναφέρουμε ότι στην περιοχή που ζουν και δραστηριοποιούνται (Μεγάλου Δερείου-Ρούσσας) υπάρχει αποδεδειγμένη συνέχεια της ανθρώπινης παρουσίας τουλάχιστον από το 1100 π.Χ. Αυτό αποδεικνύεται από την βραχογραφία με τα εγχάρακτα σχέδια αλλά και από τους μεγαλιθικούς τάφους τύπου Dolmen, που βρίσκονται στη Ρούσσα.

Πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν πως οι Πομάκοι που λέγονται και Αχριάν είναι απόγονοι του αρχαίου Θρακικού φύλου των Αγριάνων. Άλλοι λένε πως οι Κιζηλμπάσηδες (Κοκκινοσκούφηδες) έχουν σχέση με τους Ερεθρίνους.

'Οπως και να χουν τα πράγματα οι Κιζηλμπάσηδες χιλιάδες χρόνια κρατούν κλειστά τα στόματά τους σχετικά με τη μυστηριακή λατρεία τους. Σταυρώνουν το ψωμί όταν το κόβουν, κεντάνε σταυρούς στους πάτους από τις κάλτσες τους, πίνουν νερό από τα αγιάσματα και επισκέπτονται χριστιανικά ξωκλήσια, τρώνε χοιρινό και πίνουν οινοπνευματώδη σε αντίθεση με τους ομόθρησκούς τους. Η γλώσσα τους είναι σλαβική με πολλές αρχαιοελληνικές λέξεις.

Στα ορεινά της Ροδόπης αλλά και σε μια περιοχή του νομού 'Εβρου κατοικούν Κιζηλμπάσηδες ττομάκοι. Ονομάζονται έτσι γιατί είναι αιρετικοί μουσουλμάνοι πού υποχρεώθηκαν μετά το βίαιο εξισλαμισμό τους να φορούν κόκκινο σκούφο. H αίρεση αυτή είναι μπεκτασική και η περιοχή που κατοικούν περιλαμβάνει τα παρακάτω χωριά και οικισμούς: Κόρυμβος, Σιδηρώ, Σιδηροχώρι, Μικρό και Μεγάλο Δέρειο, Ρούσσα, Άνω και Κάτω Μικράκιο, Κισσός, Μεσημέρι και Ουράνια.

Το εορτολόγιό τους σύμφωνα με τον καθηγητή Ευστράτιο Ζεγκίνη, έχει πολλές ομοιότητες με το χριστιανικό και πολλές γιορτές τους συμπίπτουν με το παλιό ημερολόγιο.

Στις 6 Μαίου γιορτάζουν το Χιντερελές - Άη Γιώργη, 40 μέρες αργότερα, την Πέμπτη μετά τις 15 Ιουνίου γιορτάζουν το Κίρκ κουρμπανί - Σαράντα μάρτυρες. 90 μέρες μετά το Χιντερελές, στις 2 ή 3 Αυγούστου γιορτάζουν το Γιαγλά Μπαίράμι στο ύψωμα Χίλγια 20 Km από τη Ρούσσα. Η γιορτή αυτή συμπίπτει με τον προφήτη Ηλία (σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο). Την Πέμπτη μετά το Δεκαπενταύγουστο είναι η γιορτή τον Αλή Μπαμπά - Μεταμόρφωση του Σωτήρα. Στις 8 Νοεμβρίου γιορτάζουν τον Κασήμ - Άγιο Δημήτριο και σφάζουν κοκόρια. Δυο τρεις μέρες μετά γιορτάζουν το Χασάν Μπαμπά και στο τέλος Οκτωβρίου (πριν τον Κασήμ) το Σουλτάν.

Την περίοδο των Χριστουγέννων γιορτάζουν το Τζεμ, που περιλαμβάνει εξομολόγηση, οινοποσία και χορό, ενώ κατηγορούνται, οι Κιζηλμπάσηδες ότι προβαίνουν σε όργια.

'Ολοι οι συγγραφείς πού έχουν ασχοληθεί με το θέμα αναφέρουν τις παρακάτω φήμες: ότι μετά το γλέντι και το σβήσιμο των κεριών αρχίζουν τα όργια, ο κάθε άντρας αρπάζει μια γυναίκα και απομονώνεται. Στην τελετή συμμετέχουν μόνο έγγαμα ζευγάρια, τα οποία μια εβδομάδα πριν και μια μετά απέχουν από τα καθήκοντά τους. 'Οσα παιδιά γεννιούνται θεωρούνται ιερά.

πηγή: Θ.Κυρκούδης